Boğaziçi Üniversitesi Direniş Tarihi
Dr. Zeynep Akçakaya, Tarih (PhD) 2019
Dr. Zeynep Akçakaya, Tarih (PhD) 2019
Tarih tekerrür etmez çünkü her olgunun başka bağlamları vardır. Fakat tarihsel olayların irdelenmesi bugün yaşadıklarımızı derinlemesine analiz etmemizde ışık tutar. Bültenin bu sayısında kısaca yer verdiğimiz Boğaziçi direniş tarihinden, Robert Kolej Yüksek Okulu’ndan Boğaziçi Üniversitesi’ne geçişe ve 2016’da Mehmet Özkan atamasına değinen iki örnek, öğrencilerin yükselttiği özgür ve özerk üniversite talebinin bağlamlar farklı olsa da bugün olduğu gibi geçmişte de, ne kadar geçerli ve hayati olduğunu anlatmaktadır.
Robert Kolej Yüksek Okulundan Boğaziçi Üniversitesi’ne Direniş Mirası
1. 1970: 50 Yıllık Miras: Özerk Üniversite Talebi
Robert Kolej Yüksek Okulu 1957’de Amerika’daki üç vakfın (AID, Rockefeller, Ford) maddi yardımı ile kurulmuştur. 1970 yılına gelindiğinde mütevelli heyeti, okulun anaparasının her yıl azalması, Türkiye’deki mütevellilerin yeni kaynak bulamaması ve kolejin devamı konusunda Amerikan ve Türk mütevelliler arasında yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle okulu kapatma kararı vermiştir. Bu dönemde kurumun 3 fakültesinde (Fen ve Dil, Mühendislik, İktisat ve İş İdaresi) öğrenim gören 1000 kadar öğrenci, kurumun kapatılmasına karşı direnmiş ve kurumun, bugünkünden çok daha farklı bir bağlamda kullanılan ‘milli’, ve özerk üniversiteye dönüşmesi talebiyle Ekim ayından itibaren süresiz boykot ve yürüyüşlere başlamışlardır [1].

Fotoğraf: Zafer Toprak, Robert Kolej’den Boğaziçi Üniversitesi’ne, Toplumsal Tarih, 321 (Mart 2021), s.45
2. Kasım 2016: Kayyum Mücadelesinin Tohumları, Selef Kayyum Mehmet Özkan
Temmuz 2016’da akademisyenler arasında yapılan seçimde Gülay Barbarosoğlu %86 gibi rekor bir oyla rektör adayı olarak belirlendi. Ancak Cumhurbaşkanı, seçimi dikkate almayarak seçimde aday dahi olmayan, Mehmet Özkan’ı 12 Kasım 2016 tarihinde kayyum olarak atadı. Bu atamaya itiraz eden Boğaziçi Üniversitesi öğrencileri, rektörlük önünde, Mehmet Özkan’ın atanmasına karşı özgür, özerk, demokratik üniversite talebiyle oturma eylemi başlatarak önceki kayyum Mehmet Özkan’ı protesto ettiler.

[1] Detaylar için bkz. Mehmet Yaltır, Çukurova’da Yetişen Çilek: Mehmet Yaltır’ın Hikayesi, (İstanbul: New Media Company, 2018), Ekler 2; Zafer Toprak, Robert Kolej’den Boğaziçi Üniversitesi’ne, Toplumsal Tarih, 321 (Mart 2021), ss.. 38-47.